MESNEVÎ
Ücretsiz!
With Membership
$7.99
Önerilen Fiyat
MESNEVÎ
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî
Kitap Hakkında
Mevlânâ Celâleddîn-î Rûmî (30 Eylül 1207, Belh - 17 Aralık 1273, Konya), şâir düşünce adamı ve mutasavvıf. Tasavvufta Mevlevî yolunun öncüsüdür.
Mevlânâ, altı ciltlik Mesnevî'sinde tasavvufi fikir ve düşüncelerini, birbirine eklenmiş hikâyeler hâlinde anlatmaktadır.
"Ömrümün özeti şu üç sözden ibarettir:
Hamdım, piştim, yandım."
~ Mevlânâ
License
Editör Hakkında
Bu kitap ayrıca bu demetlerde mevcuttur:
İçindekiler
- …
-
CİLT 1
-
- Padişahın bir halayığa âşık olup satın alması, halayığın hastalanması, onu iyi etmek için tedbiri
- Halayığın tedavisinde hekimlerin âciz kalmalarını padişahın anlaması, Allah tapusuna yüz tutması ve bir uluyu rüyada görmesi
- Muvaffakıyetler verici Ulu Allah’dan muvaffakıyet ve bütün ahvalde edebe riayet dileyiş, edepsizlik ve terbiyesizliğin pek fena zararları
- Padişahın, kendisine rüyada gösterilen velî ile görüşmesi
- Padişahın hastayı görmek üzere hekimi götürmesi
- O velînin, halayığın hastalığını anlamak için padişahtan halayıkla halvet olmayı dilemesi
- O velînin, halayığın hastalığını anlaması ve padişaha arzetmesi
- Padişahın, kuyumcuyu getirmek üzere Semerkand’e elçiler yollaması
- Kuyumcuyu öldürme ve zehirlemenin Allah emriyle olup padişahın isteğiyle olmadığı
- Bakkal ve dudunun hikâyesi, dudunun dükkândaki gülyağlarını dökmesi
- Yahudi padişahın hikâyesi
- Vezirin padişaha hile öğretmesi
- Vezirin Hıristiyanlara hilesi
- Hıristiyanların vezirin hilesine inanmaları
- Hıristiyanların vezire uymaları
- Halifenin Leylâ’yı görmesi
- Vezirin haset etmesi
- Vezirin hilesini aklı eren Hıristiyanların anlaması
- Padişahın vezire gizlice haber göndermesi
- Hıristiyanların on iki kısmı
- Vezirin İncil ahkâmını karıştırması
- İhtilaf; gidiş tarzındadır, yolun hakikatinde değil
- Vezirin bu hilede ziyana uğraması
- Hıristiyanları azdırmak hususunda vezirin başka bir hile kurması
- Vezirin müritleri defetmesi
- Müritlerin, halveti terk et diye tekrar ısrarla yalvarışları
- Vezirin “Halveti terk etmem“ diye cevap vermesi
- Müritlerin vezire yalvarması
- Vezirin, halveti terk etmede müritleri ümitsiz bırakması
- Vezirin her emîri ayrı ayrı veliaht yapması
- Vezirin halvette kendini öldürmesi
- İsâ Aleyhisselâm ümmetinin emîrlere “İçinizde veliaht kimdir?“ diye sorması
- Bütün peygamberler doğrudur. “Allah peygamberlerini birbirinden ayırdetmeyiz”
- Emîrlerin veliahtlık için savaşları ve birbirlerine kılıç çekmeleri
- Mustafa Salâvatullahi aleyh’in İncil’de anılan iyi vasıflarını ululamaları
- İsâ dinini mahva çalışan diğer bir Yahudi padişahının hikâyesi
- Yahudi padişahının ateş yaktırması, ateşin yanına, kim puta secde ederse ateşten kurtuldu diye bir put diktirmesi
- O Yahudi padişahının, küçük bir çocukla bir kadını getirip, o çocuğu ateşe atması, çocuğun dile gelerek halkı ateşe atılmağa teşvik eylemesi
- Muhammed Aleyhisselâm’ın adını eğlenerek anan kimsenin ağzının çarpık kalması
- O Yahudi padişahının ateşe itap eylemesi
- Hûd Aleyhisselâm zamanında âd kavmini helâk eden rüzgârın hikâyesi
- Yahudi padişahının bu söze ehemmiyet vermeyip inkâr etmesi, kendisine nasihat edenlerin nasihatlerini kabul etmemesi
- Av hayvanlarının aslana, tevekkül edip çalışmayı terk etmesini söylemeleri
- Aslanın av hayvanlarına cevap verip çalışmanın faydasını söylemesi
- Av hayvanlarının tevekkülü çalışıp kazanmaya tercih eylemeleri
- Aslanın çalışıp kazanmayı tevekküle, teslimiyete tercih etmesi
- Av hayvanlarının tevekkülü çalışmaya tercih etmeleri
- Aslanın yine çalışmayı tevekküle tercih etmesi
- Av hayvanlarının tekrar tevekkülü çalışmaya tercih eylemeleri
- Azrâil’in birisine bakması, onun da Süleyman Aleyhisselâm’ın sarayına kaçması, tevekkülün çalışmadan üstün olduğu ve çalışmadaki faydaların azlığı
- Yine aslanın çalışmayı tevekküle tercih etmesi ve çalışmanın faydalarını bildirmesi
- Çalışmanın tevekküle tercihi
- Aslana gitmekte geciktiğinden av hayvanlarının tavşana itiraz etmeleri
- Tavşanın av hayvanlarına cevabı
- Tavşanın av hayvanlarına tekrar cevabı
- Tavşanın bilgisi, bilginin fazileti ve faydaları
- Av hayvanlarının tekrar tavşanın sırrını ve düşüncesini araştırmaları
- Tavşanın, sırrını onlardan gizlemesi
- Tavşanın aslana oyun edip onunla başa çıkması
- Sineğin gevşek tevilinin değersizliği
- Tavşanın geç gelmesinden aslanın incinmesi
- Yine tavşanın hilesi ve gitmede gecikmesi
- Tavşanın aslan huzuruna gelmesi, aslanın ona kızması
- Tavşanın mazeretini söylemesi ve aslana yaltaklanması
- Aslanın tavşana cevap vermesi ve onunla gitmesi
- Kaza gelince aydın gözlerin bile bağlanacağını bildiren Süleyman hikâyesi
- Karganın, Hüthüt’ün dâvasını kınaması
- Hüthüt’ün karganın kınamasına cevap vermesi
- Adem Aleyhisselâm’ın hikâyesi, açıkça emre uyup tevili terk etmede gözünü kaza ve kaderin bağlaması
- Kuyuya yaklaşınca aslanın yanında, tavşanın geri çekilmesi
- Tavşanın ayağını geri çekmesindeki sebebi, aslanın ciddiyetle sorması
- Aslanın kuyuya bakıp kendinin ve tavşanın aksini görmesi
- Tavşanın, av hayvanlarına “aslan kuyuya düştü” diye müjde götürmesi
- Av hayvanlarının tavşanın etrafına toplanıp onu öğmeleri
- Tavşanın av hayvanlarına “buna sevinmeyin” diye nasihat etmesi
- “Küçük muharebeden büyük muharebeye döndük“ sözünün tefsiri
- Rum Kayseri elçisinin, Emîrülmü’minin Ömer’e – Allah ondan razı olsun – gelip Ömer’in kerametini görmesi
- Elçinin Emîrülmü’minin Ömer’i – Allah ondan razı olsun – bir ağaç altında uyur bulması
- Ömer’in uykudan uyanması ve Kayser elçisinin ona selâm vermesi
- Rum Kayseri elçisinin Emîrülmü’minin Ömer’den suali
- Adem Aleyhisselâm’ın “Rabbenâ zalemnâ“ diye hatayı kendisine isnadetmesi, İblîs’in “Bimâ agveyteni“ diyerek suçu Allah’ya yüklemesi
- “Ve Hüve maaküm eynemâ küntüm “ âyetinin tefsiri
- Elçinin Ömer’den - Allah ondan razı olsun - , ruhların bu balçığa müptelâ olmalarının sebebini sorması
- “Allah ile oturmak dileyen tasavvuf ehliyle otursun“ sözünün mânası
- Bir tâcirin ticaret için Hindistan’a gitmesi ve mahpus dudusunun, onunla Hindistan dudularına haber yollaması
- İlâhî akıl kuşlarının kanatlarının evsafı
- Tâcirin, kırda Hindistan dudularını görüp onlara dudusundan haber götürmesi
- Ferideddîn-i Attâr’ın – Allah ruhunu takdis etsin – sözünün tefsiri
- Sihirbazların “Ne buyurursun, asâyı önce sen mi atarsın, yoksa biz mi atalım?“ diyerek Mûsa Aleyhisselâm’a hürmey edip onu ağırlamaları, Mûsâ’nın da “Siz atın“ demesi
- Tacirin Hindistan dudularından gördüğünü duduya söylemesi
- Dudunun, duduların hareketlerini duyması ve kafeste ölümü, tacirin ona ağlaması
- Hakîm-i Senâî’nin “Seni yoldan alıkoyan şey; ister küfür sözü olsun, ister iman…Seni dosttan uzak düşüren nakış; ister çirkin olsun, ister güzel… ikisi de birdir” sözü ve Peygamber Sallâllahu Aleyhi Vessellem’in “Sa’d,çok kıskançtır, ben Sa’d’dan daha kıskancım, Allah ise benden de kıskançtır. Kıskançlığından dolayı görünür, görünmez bütün kötülükleri haram etmiştir“ hadîsi
- Tacir hikâyesine dönüş
- Tacirin, ölü duduyu kafesten dışarı atması ve dudunun uçması
- Dudunun tacire veda edip uçması
- Halkın, bir kişiyi ululamasının ve halk tarafından parmakla gösterilmenin kötülüğü
- “Mâşâllahu Kân“ sözünün tefsiri
- Allah razı olsun, Ömer zamanında yoksulluk gününde gidip mezarlıkta çenk çalan ihtiyar çalgıcının hikâyesi
- “Zamanınızdaki günlerde Rabbinizin güzel kokuları vardır. Kendinize gelin; o güzel kokuları almaya çalışın“ hadîsinin tefsiri
- Ayşe’nin -Allah ondan razı olsun- Mustafa Sallâllahu aleyhi vessellem’e “Bugün yağmur yağdı. Sen mezarlığa gittiğin halde niçin elbisen ıslak değil?“ diye sorması
- Hakîmi Senâî’nin “Can elinde cihan göklerine iş buyuran gökler var. Can yolunda nice inişler, nice yokuşlar, nice yüksek dağlar ve denizler var“ beyitlerinin tefsiri
- “Bahar serinliğini ganimet bilip istifade edin. Çünkü o, ağaçlarınıza ne yaparsa bedenlerinize de onu yapar v.s hadîsinin mânası
- Sıddîka’nın –Allah ondan razı olsun- “Bugünkü yağmurun sırrı neydi?“ diye sorması
- Çalgıcı hikâyesinin söylenmedik kısmı ve çalgıcının kurtuluşu
- Hâtif’in ruyada Ömer’e “Beytülmalden şu kadar mal al, mezarlıkta yatan o adama ver“ demesi
- “Cemaat çoğaldı, vâzettiğin zaman mübarek yüzünü göremiyoruz“ diye Peygamber Sallâllahu Aleyhi vesellem için mimber yaptıkları vakit (evvelce dayanıp vâzettiği) Hannâne direğinin inlemesi ve Peygamber’le sahabenin o iniltiyi işitmeleri, Mustafa Sallâllahu Aleyhi vesselem’in o direkle açıkça sual ve cevabı
- Peygamber Aleyhisselâm’ın mucizesi, Ebucehil Aleyhillâne’nin elinde taş parçalarının dile gelerek Muhammed Sallâllahu Aleyhi Vesellem’in doğruluğuna şehadet etmeleri
- Çalgıcı hikâyesinin sonu ve Emirülmüminîn Ömer’in –Allah ondan razı olsun kendisine Hatifin söylediğini alıp ulaştırması
- Ömer’in –Allah ondan razı olsun- ihtiyar çalgıcının nazarını varlık âlemi olan istiğrak âlemine çevirmesi
- Her Pazar yerinde “ Yarabbi, muhtaçları doyuranların her birerine verdiklerine karşılık mükâfat ihsan eyle. Yarabbi, vermeyip saklayanların mallarını da telef et, onları zararlandır” diye dua eden iki meleğin dualarını tefsir ve o verici kişinin Allah yolunda mücahit olduğu, heva ve heves yolunda müsrif olmadığı
- Zamanında Kerem ve ihsanda Hatemi Tai’yi geçen ve nazirî bulunmayan Halifenin hikâyesi
- Yoksul Arap bedevisinin hikâyesi ve yoksulluk yüzünden karısıyla arasında geçen şey
- Muhtaç ve müştak müritlerin yalancı, düzenci dâvacılara aldanmaları ve onları Hakk’a ulaşmış, yüce şeyh sanmaları, veresiyeyi peşinden, hileyle yapılmış çiçeği hakikî, bitmiş ve yeşermiş çiçekten farketmemeleri
- Bazen bir mürit, dâvacı ve yalancı bir şeyhe adamdır diye sadkatle inanır, itikat eder. Bu itikat yüzünden öyle bir makama erişir ki şeyhi, o makamı ruyada bile görmemiştir. Bu suretle müride su ve ateş bile zarar vermez. Halbuki şeyhe zararlıdır. Fakat bu, nadirdir
- Bedevinin, karısına sabretmesini buyurması ve ona sabır ve yoksulluğun faziletini söylemesi
- Bedevi karısının, kocasına “Lime tekulûne mâ lâ tef’alûn denmiştir. Haddinden fazla söz söyleme. Bu sözler doğru olmakla beraber bu tevekkül makamı, senin makamın değildir. Makamından ve işinden yukarı söz söylemek, sana ziyan verir. ‘Kebüre makten indallah’ hükmü zuhur eder”, diye nasihat vermesi
- Erkeğin, karısına “Yoksullara hor bakma, Allah’nın işine noksan isnadetme, kendi yoksulluğunla vehimlenip hayallenerek yoksulu ve yoksulluğu kınama“ diye nasihat etmesi
- Kadının yola gelip söylediklerinden istiğfar eylemesi
- Firavun’un,şerefine halel gelmemesi için Allah’ya yalnızca münacatı
- ”Hasiret dünya vel âhire “ hükmünce şakilerin, iki cihanda da mahrumiyetlerinin sebebi
- His gözünün Salih Peygamber’i ve devesini hakîr görmesi… Ulu Allah, bir orduyu helâk etmek isterse, düşmanları, galip olsalar bile onlara hor ve pek az gösterir “Ve yukallilüküm fî a’yünihim liyakdiyallahu ermen kâne mef’ûlâ“
- Allah iki deniz yarattı,birbirlerine kavuştukları halde aralarında bir perde vardır, birbirlerine karışmazlar“ âyetlerinin mânası
- Arapla eşine ait hikâyenin sonu
- O Arabın, karısının dileğine uyması ve “Bu inkıyatta bir hilem var, ne de imtihan yoluyla yapıyorum“ diye yemin etmesi
- Kadının kocasına rızık isteme yolunu göstermesi, onun da kabul etmesi
- Arabın, orada su kıtlığı var sanarak çölleri aşıp Bağdat’a, halifeye bir testi yağmur suyu hediye götürmesi
- Arabın su testisini keçeye sarıp dikmesi ve ağzını kapatması
- Yoksul, nasıl ihsana ve ihsan sahibine âşıksa ihsan sahibi de yoksula âşıktır. Yoksulun sabrı çoksa ihsan sahibi onun kapısına gelir. İhsan sahibinin sabrı fazlaysa yoksul, onun kapısına varır. Fakat yoksulun sabrı, kemalidir, ihsan sahibinin sabrı ise noksanı
- Allah’ya muhtaç ve susamış kişiyle Allah’ya ait bir şeye sahip olmayan ve ondan başkasını dileyen kişi arasındaki fark
- Halife adamlarının bedeviyi ağırlamak üzere karşılamaları ve armağanını kabul etmeleri
- Arapların atasözü: Zina edersen bari hür kadınla zina et (halayıkla değil), çalarsan bari inci çal
- Arabın, su testisini halifenin kullarına vermesi
- Nahivciyle gemici hikâyesi
- Halifenin suya hiçbir ihtiyacı yokken o armağanı kabul edip testiyi altınla doldurması, Arabın sevinmesi
- Peygamber –Sallâllahu Aleyhi Vesellem– in, Ali’ye –Allah ondan razı olsun – “Herkes bir çeşit ibadetle Allah’ya yaklaşmayıdiler, sen akıllı ve Allah’ya ulaşmış kulla sohbet yüzünden yaklaşmaya çalış ki o kulların en ileri gideni olasın“ diye nasihat etmesi
- Vücuduna aslan resmi döğdürmek isteyen, fakat iğne acısından dolayı pişman olan Kazvinlinin hikâyesi
- Ava giden aslan, kurt ve tilki
- Aslanın kurdu imtihan ederek “Kurt, huzuruma gel, bu avları aramızda payet“ demesi
- Birisinin, bir dostun kapısını döğdüğü zaman içeriden “Kimsin“ sözüne “Benim“ demesi üzerine dostun “Mademki sen, sensin, kapıyı açmıyorum. Çünkü dostlardan kimseyi tanımıyorum ki o, ben olsun” demesi
- ”Benim” diyen kişinin pişman olarak suçuna karşılık tövbe ve istiğfar için bir yıl riyazat çekmesi ve o tövbekârın, tekrar dönüp o eve gelince ev sahibinin “Kim o” demesine “Sensin” diye cevap vermesi
- Pay etmede edebe riayet etmediği için aslanın kurdu tedib etmesi
- Nuh’un kavmini, “Benimle uğraşmayın. Çünkü ben, Allah’nın hicabıyım. Ey ziyankâr merdutlar, hakikatte Allah ile uğraşıyorsunuz” diye tehdit etmesi
- Padişahların ârif sofileri karşılarına oturtması
- Bir konuğun Yusuf-u Sıddıyk’a gelmesi, Yusuf’un ondan bir armağan istemesi
- Yusuf-u Sıddıyk’ın konuktan armağan istemesi
- Konuğun, Yusuf-u Sıddıyk’a “Sana armağan olarak ayna getirdim. Ona her baktıkça güzel yüzünü görür beni hatırlarsın” demesi
- Vahiy kâtibine vahyin ışığı urunca âyeti Peygamber Aleyhisselâm’dan önce okuması ve “Bana da vahiy geliyor” diyerek dininden dönmesi
- Temsil yoluyla Bâûr’un hikâyesi
- Hârût, Mârût Hikâyesi
- Hârût, Mârût hikâyesinin sonu ve onların, dünyada Bâbil Kuyusunda cezalandırılmaları
- Sağırın hasta komşusuna hatır sormaya gidişi
- Nas karşısında ilk olarak kıyası ileri süren İblis’ti
- Halini, neşe ve sarhoşluğunu cahillerden saklamak lâzımdır
- Rum halkıyla Çinlilerin ressamlıkta bahse girişmeleri
- Peygamber Aleyhisselâm’ın, Zeyd’e “Bugün nasılsın, nasıl kalktın?” diye sorması, onun da “Mümin olarak ey Allah elçisi diye cevap vermesi
- Zeyd’in Peygamber Sallâllahu Aleyhi Vesellem’e “Halkın ahvali bence gizli değildir, apaçıktır” diye cevap vermesi
- ”Getirdiğimiz turfanda meyveleri o yedi” diye kölelerle kapı yoldaşlarının, suçlarını Lokman’ın üstüne atmaları
- Zeyd’in, Peygamber Sallâllahu Aleyhi Vesellem’e cevabı, bu hikâyenin sonu
- Peygamber Sallâllahu Aleyhi Vesellem’in Zeyd’e “Bunun sırrını faşetme; gözet!” demesi
- Zeyd’in hikâyesine dönüş
- Allah ondan razı olsun, Ömer zamanında şehre ateş düşmesi
- Düşmanın, Ali –Keremallahu vechehunun yüzü- ne tükermesi üzerine Emîr-ül Müminîn Ali’nin elinden kılıcı atması
- O kâfirin, Ali –Keremmallahu Vechehu- ye “Bana üstün gelmişken niçin elinden kılıcını attın?” diye sorması
- Emîr-ül Müminîn Ali –Kerremallahu Vechehu- nun, cevap vermesi ve o sırada kılıcı elinden atmasının sebebi ne olduğunu söylemesi
- Peygamber Aleyhisselâm’ın Emîr-ül Müminîn Ali –Kerremallâhu Vechehu- nun seyisinin kulağına “Ali’nin şahadeti senin elinle olacak, sana haber veriyorum” demesi
- Adem Aleyhisselâm’ın İblis’in sapıklığına şaşması ve ululanması
- Ali Kerremallâhu Vechehu hikâyesine dönüş, Ali’nin katilini hoş görmesi
- Seyisin Emir-ül Müminîn, beni öldür ve bu kazadan kurtar” diye ayaklarına kapanması
- Emîr-ül Müminîn Ali Kerremallâhu Vechehu’nun, arkadaşına “Sen benim yüzüme tükürünce nefsim kabardı, savaşımda ihlâs kalmadı. Seni öldürmeme mâni buydu” demesi
-
-
CİLT 2
-
- Allah razı olsun, Ömer zamanında birisinin, hayalini hilâl sanması
- Bir yılancının başka bir yılancıdan yılan çalması
- İsa Aleyhisselâm’ın yoldaşının İsa’dan kemikleri diriltmesini istemesi
- Sofinin hizmetçiye hayvanı tımar ettirmesini söylemesi, hizmetçinin de “Lâhavle” demesi
- Allah’nın mahlukatı yaratmak hususunda meleklerle müşaveresi
- Dinleyen, hikâyenin zahirini istediğinden içyüzünün söylenmemesi, kapalı kalması
- Hizmetçinin, hayvana bakmayı kabul etmesi, sonra da vaadini yapmaması
- Kervan halkının Sofinin eşeğini hasta sanmaları
- Padişahın,doğanı ihtiyar kadının evinde bulunması
- Allah,aziz sırrını takdis etsin, şeyh Ahmed-i Hıdraveyh’in Allah ilhamıyla borçlular için helva satması
- Birisinin bir zahidi az ağla ki kör olmayasın diye korkutması
- Bütün kemiklerin İsa Aleyhisselâm’ın duasıyla dirilmesi
- Köylünün karanlıkta öküzü sanıp aslanı okşaması
- Sofilerin, sema için konuğun eşeğini satmaları
- Kadı tellâllarının, bir müflisi şehirde dolaştırarak halka bildirmeleri
- Zindandakilerin, kadı’nın vekiline o müflisi şikayet etmeleri
- Müflis hikâyesinin sonu
- Temsil
- Halkın, bir töhmet yüzünden anasını öldüren kişiyi kınaması
- Padişahın, yeni aldığı iki köleyi sınaması
- Padişahın o kölelerden birini bir yere yollayıp öbüründen bazı şeyler sorması
- Kölenin, iyi zannı yüzünden arkadaşının doğruluğuna ve vefakârlığına yemin etmesi
- O has köleye padişaha mensup adamların haset etmeleri
- Doğan’ın viranede baykuşlar içine düşmesi
- Susuz birisinin duvarın üstünden ırmağa taş, topaç atması
- Valinin, yola diken ekene “Yola diktiğin dikenleri sök” diye emir vermesi
- Zünnun’un hatırını sormak üzere dostlarının tımarhaneye gelmeleri
- Müritlerin, Zünnun’un deli olmayıp mahsustan öyle göründüğünü anlamaları
- Efendisinin Lokman’ı sınaması
- İmtihan edenlerce, Lokman’ın fazilet veferasetinin meydana çıkması
- Hüthüdün küçücük vücudunu görünce,Belkıs’ın kalben Süleymen Aleyhisselâm’dan gelen haberi ulu bulması
- Padişah adamlarının o has köleye haset edişlerine dair olan hikâyenin sonu
- Filozofun “İn asbaha mâüküm gavra”yı inkar etmesi
- Musa Aleyhisselâm’ın çobanın münacatını hoş görmeyip reddetmesi
- Ulu Allah’nın Musa’ya çoban yüzünden darılması
- Musa Aleyhisselem’a o çobanın mazur olduğuna dair vahiy gelmesi
- Musa Aleyhisselâm’ın Ulu Allah’dan zâlimlerin galip gelmelerindeki sırrı sorması
- Bir emîrin, ağzına yılan kaçan birisini incitmesi
- Bir adamın, ayının vefakârlığına güvenmesi
- Kör bir dilencinin “Bende iki körlük var” demesi
- Ayıyla, onun vefakârlığına güvenen ahmağın hikâyesi
- Musa Aleyhisselâm’ın öküze tapana “Nerde düşüncen,nerde ihtiyatın,tedbirin?” demesi
- Nasihatçının, ayıya kapılan kimseyi, bir çok nasihat verdikten sonra terketmesi
- Bir delinin Calinus’a yaltaklanması, Calinus’un bundan korkması
- Bir kuşun kendi cinsinden olmayan bir kuşla uçup yayılmasındaki sebep
- O aldanmış kişinin, ayının vefasına güvenmesi
- Mustafa Aleyhisselâm’ın bir hasta sahabenin hatırını sormaya gitmesi,hasta halini,hatırını sormasının faydası
- Ulu Allah’nın Musa Aleyhisselâm’a “Niçin hastalığımda benim halimi,hatırımı sormağa gelmedin?” diye vahyetmesi
- Bağcının, sofi, fakîh ve alevîyi birbirinden ayırıp yalnız bırakması
- Hastanın ve Peygamber Sallâllahü Aleyhi VeSellem’in hasta sahabeyi dolaşıp hatırını sorması hikâyesine dönüş
- Bir şeyhin Ebu Yezid’e “Kâbe benim,benim etrafımda tavaf et” demesi
- Hikâye
- Peygamber’in o şahsın hastalandığına, duada küstahlık etmesinin sebep olduğunu bildirmesi
- Seyyid’in “Niçin orospuyu aldın?” demesi üzerine Delkak’ın mazereti
- Birisinin kendisini deli gösteren bir uluyu hile ile söyletmesi
- Köpeğin kör bir dilenciye saldırması
- Muhtesibin,harap bir halde yere yıkılmış sarhoşu zindana dâvet etmesi
- Adam’ın halini anlamak için o ulu zatı ikinci defa olarak konuşturması
- Peygamber Sallâllahu Aleyhi Ve Sellem’in hastaya nasihat etmesi hikâyesinin sonu
- Peygamber Sallâllahu Aleyhi Ve Sellem’in nasihat etmesi ve hastaya dua öğretmesi
- İblis’in Muaviye’yi “Kalk,namaz vakti geldi” diye uyandırması
- İblis’in Muaviye’yi eşekten düşürmesi,kapalı konuşup bahaneler etmesi, Muaviye’nin ona cevap vermesi
- Yine İblis’in Muaviye’ye cevap vermesi
- Muaviye’nin tekrar İblis’e İblis’in hilelerini anlatması
- İblis’in Muaviye’ye cevap vermesi
- Muaviye’nin Şeytan’a kızıp sert muamelede bulunması
- Muaviye’nin tekrar İblis’e ısrarı
- Kadı’nın kadılıktan şikâyeti, naibinin ona verdiği cevap
- Muaviye’nin İblis’i söyletmesi
- İblis’in Muaviye’ye hilesini söylemesi hikâyesinin sonu
- Ev sahibinin, hırsızı yakalamak üzereyken birisinin seslenmesi yüzünden kaçırması
- Münafıkların Mescid-i Dırâr yapmaları
- Münafıkların Peygamber’i Mescid-i Dırâr’a götürmek için kandırmaya çalışmaları
- Sahabeden birisinin inkâr düşüncesine düşüp ”Peygamber Sallâhü Aleyhi Ve Selem ne için ayıpları örtüyor” diye düşünmesi
- Kaybolmuş devesini soran kişinin hikâyesi
- Birbirine aykırı mezhepler arasında mütereddit bir hale geliş ve onlardan kurtuluş yolu
- Hayır ve şerri anlaşılsın diye her şeyi sınama
- Devesini arayan adamın hikâyesinin faydası
- Her an bir Mescidi Dırâr var
- Bir iş için savaşan, fakat kendisinin de o hale müptelâ olduğından haberi olmayan Hintli
- Oğuzların, birini korkutmak için başka birini öldürmeye kalkışmaları
- Kendisine tapanların–peygamber ve velilerin– Aleyhimüsselâm—varlıkları nimetken buna
- İhtiyar bir adamın hastalıklardan doktora şikayeti,doktorun cevabı
- Cuha ile babasının cenazesi önünde feryat eden çocuk
- Oğlanın iriyarı adamdan korkması, adamın ”Korkma çocuğum, ben er değilim” demesi
- Ormana dalan süvariden korkan okçu
- Bedevinin çuvala kum doldurması ve filozofun onu kınaması
- Allah rahmet etsin, İbrahim Ethem’in deniz kıyısında gösterdiği keramet
- Arifin gaybı gören nurla nurlanması
- Halden bigâne birisinin bir şeyhi kınaması ve müridin şeyhe cevap vermesi
- —Allah rahmet etsin— İbrahim Ethem hikâyesinin sonu
- Birinin Ulu Allah günah yüzünden beni suçlu tutmuyor, bana ceza vermiyor diye iddiaya girişmesi ve Şuayb aleyhisselâm’ın ona cevap vermesi
- O hale âşina olamayan müridin şeyhi kınaması hikâyesinin sonu
- Allah razı olsun, Ayşe’nin Mustafa Sallâllahü Aleyhi Ve Sellem’e “Sen seccade yaymadan her yerde namaz kılıyorsun” demesi
- Farenin deve yularını çekmesi ve kendi kendisine gururlanması
- Gemide bir dervişi hırsızlıkla töhmet altına almaları
- Sofilerin, şeyhin huzurunda çok söz söyleyen sofiyi kınamaları
- Fakirin şeyhe özrünü arzetmesi
- Doğruluğuna kendisi tanık olan iddia
- Yahya Aleyhisselâm’ın, anasının karnındayken İsa Aleyhisselâm’a secde etmesi
- Buna karşı şüphe
- Bu şüpheye verilen cevap
- Hâl diliyle söz söyleyiş ve anlaşılması
- Bâtıl gönüllerin bâtıl sözü kabul etmesi
- Birisinin, meyvesini yiyenin ölümden kurtulup ebedî hayata ulaşacağı ağacı aramaya kalkışması
- Şeyhin o mukallit talibe, o ağacın sırrını anlatması
- Birbirlerinin dediğini anlamayan dört kişinin üzüm için kavgaya tutuşmaları
- Resul Sallâllahu Aleyhi Ve Sellem’in yüzünden Ensarın arasındaki aykırılık ve düşmanlığın
- Tavuktan çıkan kaz palazları
- Hacıların, çölde tek ve tenha ibadet eden bir zâhidin kerametine hayran olmaları
-
-
CİLT 3
-
- Hırslarından fil yavrularını yiyenler ve yemeyin diyenin öğüdünü dinlemeyenler
- Fil yavrularına dokunanlar hikâyesinin sonu
- Fil hikâyesine dönüş, öğütçünün öğüdü
- Musa aleyhisselâm’a, Beni günah etmediğin ağızla çağır diye vahiy gelmesi
- Köylünün şehirliyi aldatıp yalancıktan ve birçok ısrarla köye çağırması
- Seba’lılar ve nimetten azmaları
- Hastaların, duasıyla şifa dilemek, şifa bulmak için her sabah İsa aleyhisselam’ın ibadet ettiği yerin kapısına toplanmaları
- Seba’lılar hikâyesi
- Şehirlinin, köylünün daveti üzerine köye gitmesi
- Doğanın kazları ovaya çağırması
- Darvan’lılar ve onların yoksullara bir şey vermeden bahçelerden meyva devşirmek için hileye sapmaları
- Şehirlinin köye gitmesi
- Şehirliyle akrabasının köye gitmeleri
- Mecnun’un, Leylâ’nın civarında oturan bir köpeğe iltifatı
- Şehirliyle akrabasının köye varmaları, köylünün onları tanımazlıktan gelmesi
- Çakalın boyacı küpüne düşüp boyanması ve çakallar arasında tavusluk dâvasına kalkışması
- Yalan dâvalarda bulunan birisinin her sabah bir kuyruk parçasıyla dudağını, bıyığını yağlayıp “Ben şunu yedim, bunu yedim” diye dostlarının arasına çıkması
- Bâbûr oğlu Bel’am’ın Allah imtihanlarından yüzü ak çıkacağına emin olması
- Boyacı küpüne düşen çakalın tavusluk dâvasına kalkışması
- Ve leta’rifennehum fî lahnil kavli âyetinin tefsiri
- Hârût’la Mârût’un hikâyesi ve onların Ulu Allah’nın sınamalarına karşı yiğitlik taslamaları
- Firavun’un Musa aleyhisselâm’ı rüyada görmesi ve doğmaması için tedbirlere girişmesi
- İsrailoğullarını, Musa aleyhisselâm’ın doğumuna mâni olmak üzere meydana çağırmaları
- Hikâye
- Firavun’un, doğum gecesi, İsrailoğullarını karılarından ayırdığına sevinerek meydandan şehre dönmesi
- İmran’ın, Musa’nın anasıyla buluşması ve kadının Musa’ya gebe kalması
- İmran’ın karısıyla buluştuktan sonra “Beni görmemiş ol” diye nasihat etmesi
- Firavun’un o sesten korkması
- Gökte Musa aleyhisselâm’ın yıldızının belirmesi ve meydanda müneccimlerin feryadı
- Firavun’un hileye girişerek yeni doğuran kadınları meydana çağırması
- Musa’nın vücuda gelmesi, memurların İmran’ın evine gelmeleri, Musa’nın anasına, Musa’yı ateşe at diye vahiy edilmesi
- Yılancının donmuş bir ejderhayı ölü sanarak iple baplayıp Bağdat’a getirmesi
- Firavun’un Musa aleyhisselâm’ı tehdit etmesi
- Musa’nın Firavun’un tehdidine cevap vermesi
- Firavun’un Musa aleyhisselâm’a cevap vermesi
- Musa’nın Firavun’a cevabı
- Firavun’un Musa’ya cevabı ve Musa aleyhisselâm’a vahiy gelmesi
- Musa aleyhisselâm’ın Firavun’a şehirlerdeki sihirbazları toplamak üzere mühlet vermesi
- Firavun’un sihirbazları çağırtmak üzere şehirlere adam göndermesi
- O iki sihirbazın, babalarının ruhaniyetine sığınmaları ve Musa aleyhisselâm’ın hakikatını babalarının ruhundan sormaları
- Ölmüş büyücünün oğullarına cevap vermesi
- Sihirbazların şehirlerden toplanıp Firavun’un huzuruna gelmeleri, ihsanlara nail olmaları, ellerini göğüslerine koyup düşmanını kahredeceklerine dair söz vermeleri
- Hayretin, mübahase ve düşünceye mâni olduğuna dair misal
- Hikâye
- Bir âşığın, mâşukunun huzurunda aşk mektubu okuması, sevgilinin bu hareketi beğenmemesi, delâlet edilen şey meydana geldikten sonra delil aramak çirkin bir şeydir, bilinen şeye ulaşıldıktan sonra bilgi ile uğraşmak kötü bir şeydir
- Davut aleyhisselâm zamanında bir adamın gece gündüz “Yarabbi, bana eziyetsiz ve helâl rızık ver“ diye dua etmesi
- Mesnevî’yi nazmedenin özrü ve Allah’dan yardım istemesi
- Halkın ululaması ve alıcıların rağbeti yüzünden bir adamın hastalanması ve bir muallimin hikâyesi
- Çocukların hocayı vehme düşürmeleri
- Firavun’un da bu çeşit halkın ululamasından hasta düşmesi
- Hocanın vehimle hastalanması
- Hocanın, vehminden yatağa, yorgana düşmesi ve hastayım diye vehimlenerek inlemeye başlaması
- Çocukların, bizim Kur’an okumamızdan hocanın baş ağrısı artıyor diye onu ikinci defa olarak vehme düşürmeleri
- Çocukların bu hileyle mektepten kurtulmaları
- Çocukların annelerinin hocayı dolaşmaya gitmeleri
- Kuyumcunun, işin sonunu görerek kendisinden ödünç bir terazi isteyene ona göre söz söylemesi
- Dağlardaki ağaçlardan meyve düşürmeyeyim, ağacı silkmeyeyim, hiç kimseden açıkça, yahut gizli kapalı bir şey istemeyeyim, şu ağacı silk demeyeyim, yalnız ağaçtan kendiliğinden düşen meyveleri yiyeyim diye nezretmiş olan ve dağlarda halvet etmiş bulunan zâhidin hikâyesinin son kısmı
- Kaza ve kader tuzağının eseri görünen, kendisi görünmeyen bir şeye benzemesi
- Ağaçtan armut koparmamayı nezreden yoksulun âciz kalıp koparması ve derhal Allah azabının gelip çatması
- Şeyhi de hırsızlarla beraber görerek hırsız sanıp elini kesmeleri
- Şeyh-i Akta’ın kerameti ve iki elle zembil örmesi
- Firavun sihirbazlarının elleriyle ayaklarının kesilmesine aldırış etmemelerindeki sebep
- Devenin önünde giden katırın “Ben yol yürürken ikide bir yüzüstü kapanıyorum, sense pek nadir düşüyorsun“ diye şikâyet etmesi
- Uzeyr Aleyhisselâm’ın merkebinin cüc’ülerinin çürüdükden sonra Allah izniyle bir araya gelip Uzeyr’in gözünün önünde dirilmesi
- Bir şeyhin, oğullarının ölümüne ağlaması
- Şeyh’in, oğullarına ağlamadığına özür getirmesi
- Kör Şeyhin Kur’an’ı yüzünden okuması ve Kur’an okurken gözlerinin görmesi
- Lokman’ın Davud aleyhisselâm’ı demir halkalar yaparken görüp merak etmesi, sabredersem elbette anlarım diye sormayıp sabretmesi
- Körün Mushaf okuması hikâyesinin sonu
- Bazı velîler, Allah hükümlerine razı olurlar Yarabbi, bu hükmü çevir diye niyaz etmezler
- Behlûl’ün dervişe sual sorması
- Dekukî ve kerametleri
- Dekukî hikâyesine dönüş
- Musa’nın, ulu bir peygamber olduğu, Allah’ya pek yakın bir makamda bulunduğu halde Hızır’ı arayıp sır öğrenmeye girmesi
- Yine Dekukî hikâyesi
- Kıyıda yedi mum görünmesi
- O yedi mumun bir mum oluşu
- Mumların yedi adam şeklinde görünmesi
- Mumların yedi tane ağaç olması
- Bu ağaçların halkın gözünden gizli kalması
- O yedi ağacın bir ağaç olması
- Yedi ağacın yedi adam olması
- Dekukî’nin ileri geçip onlara imam olması
- O kavmin Dekukî’ye uyması
- Dekukî’nin namazdayken garkolmak üzere bulunan bir gemideki halkın feryadını duyması
- İhtiyatlı adamın düşünceleri
- Dekukî’nin şefaat etmesi ve geminin kurtulmasına duası
- O cemaatin, Dekukî’nin dua ve şefaatini hoş görmeyip uçması, gayp perdesi altında gizlenmesi Dekukî’ini, havaya mıçıktılar, yere mi geçtiler diye şaşırıp kalması
- Davud aleyhisselâm zamanında çalışmadan, eziyet çekmeden helâl rızık elde etmek isteyen kişi ve duasının kabul olması
- Her iki düşmanın da Davud Peygamber aleyhisselâm’ın yanına gitmesi
- Davud aleyhisselâm’ın iki hasmın da sözlerini dinlemesi ve dâva edileni sorguya çekmesi
- Davud Aleyhisselâm’ın, öküzü kesenin haksız olduğuna hükmetmesi
- Adamın, Davut Aleyhisselâm’ın hükmünden feryada gelmesi
- Davud’un, hakkın meydana çıkması için halvete girmesi
- Davud’un, öküz sahibi aleyhine hüküm vermesi ve “ Sen bu öküzden vazgeç “ demesi, bunun üzerine öküz sahibinin Davud Aleyhisselâm’ı kınaması
- Davud’un öküz sahibine “Bütün malını, mülkünü ona ver“ demesi
- Davud Aleyhisselâm’ın, bu gizli şeyi meydana çıkarıp apaşikâr göstermek ve getirilen delilleri çürütmek üzere halkı ovaya çağırması
- Zâlimin eliyle ayağının dünyada da zâlimin sırrına şahadet etmesi
- Halkın o ağacın dibine gitmesi
- Davud Aleyhisselâm’ın bu delili gösterdikten sonra katilin kısas edilmesini emretmesi
- İsa Aleyhisselâm’ın ahmaklardan dağa kaçması
- Sebâlılar’ın ahmaklığı, peygamberlerin nasihatlarının o ahmaklara tesir etmemesi
- Sebâlılar’ın şehirlerinin güzelliği ve onların buna şükretmemeleri
- Sebâlılar’a nasihat için peygamber gelmesi, Peygamberlerden mucize istemeleri
- Peygamberlerden mucize istemeleri
- Halkın peygamberleri itham etmesi
- Onların kınamasına Peygamberlerin cevap vermeleri ve misal getirmeleri
- Nuh, gemi yaparken kavminin misaller getirerek alay etmesi
- Bir hırsıza “Gece yarısı bu duvar dibinde ne yapıyorsun?” demeleri, hırsızın “Davul çalıyorum” demesi
- Münkirlerin söyledikleri tavşanın aya elçilik ederek file haber getirmesi hikâyesinin hakikatı
- İhtiyat ve ihtiyatlı adam
- Hırs yüzünden havasına uyan ve ihtiyatı bırakan kuşun âkibeti
- Köpeklerin, her kış mevsimi “Yaz gelince kışın barınmak için kendimize bir ev kuralım“ diye ahdetmeleri
- Münkirlerin, Peygamberleri nasihatten menetmeleri ve Cebriler gibi delil getirmeleri
- Cebrîlerin Peygamberlerin cevabı
- Kâfirlerin tekrar Cebrîce deliller getirmeleri
- Peygamberlerin, tekrar onlara cevap vermeleri
- Peygamberlerin, “imana gelin“ diye ricalarına karşı halkın tekrar itiraz etmesi
- Peygamberlerin cevapları
- Allah’ya kulluk etmeleridir
- Allah kadehini Yusuf’un yüzünden içmek, Allah kokusunu Yusuf’un kokusundan duymak, Yakub aleyhisselâm’a mahsustur. Yusuf’un kardeşleri de bunlardan mahrumdur başkaları da
- Bir beyle namaza düşkün olan ve namazdan, Allah’ya niyaz etmeden zevk alan kölesi
- “Hattâ izistey eserrüsül“ hükmünce Peygamberlerin, münkirler, sözlerimizi kabul etmiyorlar diye ümitsizliğe, yese düşmeleri
- Mukallidin imanı korku ve ümittir
- Resulullâh sallallâhu aleyhi ve selem, “Şüphe yok ki Allah’nın gizli velîleri var“ buyurdu
- Allah razı olsun, Enes’in peşkirini ateşe atması ve peşkirin yanmaması
- Rasûl aleyhisselâm’ın susuzluktan bunalmış, su bulamadıklarından âciz bir hale düşmüş, adamların da, develerin de dilleri, ağzlarından çıkmış olan bir Arap kervanının imdadına erişmeleri
- O kölenin kırbasının gaybdan suyla dolması ve kara yüzünün ulu Allah’nın izniyle ağarması
- Efendinin, kölesini bembeyaz görüp tanımaması, “Benim kölemi öldürdün, seni kan tuttu, Allah seni benim elime düşürdü“ demesi
- Arayan, aradığını bulsun diye yerden ne biterse ihtiyaç sahibi için biter
- Kâfir karısının, süt emer çucuğuyla Mustafa aleyhisselâm’ın yanına gelmesi ve çocuğun, Rasûl sallallâhu aleyhi vesellem’in mucizesiyle İsa gibi dile gelip konuşması
- Tavşancıl kuşunun Mustafa Aleyhisselâm’ın pabucunu kapıp havalanması ve havada pabucu ters çevirmesi, içindeki kara yılanın düşmesi
- Bu hikâyeden ibret alış şüphesiz olarak her güçlüğün bir kolaylığı olduğunu biliş
- Bir adamın, Musa’dan hayvanların, kuşların dillerini öğrenmeyi istemesi
- Ulu Allah’dan, Musa’ya dileğinden bir kısmını olsun öğret… diye vahiy gelmesi
- Adam’ın, yalnız kümes hayvanlarıyla köpeğin dillerini anlamaya razı olması, Musa aleyhiselâm’ın da onun bu muradını yerine getirmesi
- Horozun köpeğe cevabı
- Köpeğe vaat ettiği üç şeyde de yalanı çıkmış olan horozun utanması
- Horozun ev sahibinin ölümünü haber vermesi
- O adamın, horozdan ölüm haberini duyunca Musa’ya koşması
- Musa’nın, o adamın imanla ölmesi için duası
- Ulu Allah’nın Musa aleyhisselâm’ın duasını kabul etmesi
- Çocuğu yaşamayan kadının ağlayıp inlemesi, “Bu, senin riyazatına karşılıktır, senin için, mücahitlerin cihadına mukabildir“ diye cevap gelmesi
- Allah razı olsun, Hamza’nın savaşa zırhsız girmesi
- Hamza’nın halka cevap vermesi
- İsa, bir dua ile hemencecik ölüyü diriltir de
- Allah razı olsun, Bilâl’in neşeyle ölümü
- Bedenin ölümle harap olmasındaki hikmet
- Dünya, görünüşte geniş, hakikatte dardır, uyku da bu darlıktan kurtulmaya benzer
- Gaflet, dert, tembellik ve gönül karanlığı gibi ne varsa hepsi de yere mensup ve aşağılık bir şey olan tenden ileri gelir
- Nasla kıyası benzetiş
- Şeyhin dilinden hikmetler coşunca müritlerle dinleyenlerin takınmaları lâzım olan edep ve terbiye
- Her hayvanın, düşmanının kokusunu duyup çekinmesi, kendisinden çekinilmeye, kaçmaya, karşı koymaya imkân bulunmayan birisiyle düşmanlığa kalkışan adamın ziyankârlığı
- Bir şeyi misal ve taklitle bilmekle o şeyin hakikatını bilmek arasındaki fark
- Nisbet ve zâhiri ihtilâf yüzünden bir şeyde hem nefiy, hem de ispatın birleşmesi
- Dervişin yokluğu ve varlığı meselesi
- Ruhulkudüs’ün Meryem’e, Meryem çıplak bir halde yıkanırken bir insan şeklinde görünmesi, Meryem’in Ulu Allah’ya sığınması
- Ruhulkudüs’ün Meryem’e “Ben Allah elçisiyim, benden korkma, gizlenme… Allah’nın emri bu“ demesi
- Bir mâşukun, garip âşığına “Şehirlerden hangi şehri daha güzel buldun, Hangi şehir daha kalabalık, daha büyük? Hangi şehrin nimetleri daha bol, hangi şehir daha ziyade iç açıcı“ diye sorması
- Dostlarının, Buhara’ya gitme diye âşığı menetmeleri ve hiçbir şeye aldırış etmeksizin ulu orta sözler söyleme diyerek tehdit eylemeleri
- Aşığın, aşk sırrını anlamayan öğütçüye ulu orta cevabı
- O âşık kulun Buhara’ya yüz tutması
- O sallapati âşığın Buhara’ya gelmesi, dostlarının onu meydana çıkarmamaya çalışmaları
- şığın, kendisini kınayan ve tehdit edenlere cevap vermesi
- Canından el yıkayan o âşığın mâşukuna ulaşması
- şık öldüren mescidle ölümünü arayıp hiçbir şeye aldırış etmeyerek orada konuklayan âşık
- Mescide konuk gelmesi
- Mescid halkının o âşık konuğu, geceleyin mescide konaklama niyetinden dolayı kınamaları, burada kalma diye tehdit etmeleri
- şığın, kendisini menedenlere cevabı
- Mescid halkının bir kere daha geceleyin o mescide kalmak istemesini kınamaları
- Şeytan’ın, Kureyş kabîlesine “Ahmed’le savaşa girişin, ben de yardım eder, size yardım etmek üzere kabîlemi getiririm“ demesi, iki saf karşılaşınca da onları bırakıp kaçması
- Konuk öldüren mescide konuklamak isteyeni menetmeye kalkışanların tekrar ona öğüt vermeleri
- Konuğun, onlara sırtına Sultan Mahmud’un davulu konmuş ve nöbet vurulması âdet olmuş deveyi bile defle kuşları kaçıran ekin bekçisinin kaçırdığını anlatarak misal getirmek suretiyle cevap vermesi
- Hanımın nohuda özürler getirmesi ve nohudu kaynatmasındaki hikmet
- Konuk öldüren mescide konuklayan adam hikâyesinin sonu ve o konuğun niyetindeki doğruluk
- İyi anlayanları kötü hayallere düşmeleri
- Mustafa aleyhisselâm’ın “Kur’an’ın zâhiri var, bâtını var, bâtının da yedinci bâtına kadar bâtını var“ hadîsinin tefsiri
- Velîlerle velîlerin sözleri Musa’nın asâsıyla isa’nın afsununa benzer
- “Ey dağlar, Davud’la beraber okuyun dedik; kuşları da ona teshir ettik“ âyetinin tefsiri
- Kendi anlayışındaki kusur yüzünden Mesnevî’yi kınamaya kalkışana cevap
- Seyislerin ıslık çalmaları yüzünden tayın ürküp su içmemesi
- İnsan, o cömertlik denizinin inci hazinesinden akıl, fikir kazanırsa
- Konuk öldüren mescit hikâyesinin sonu
- “Onları atlı, yaya askerlerinle çağır“ âyetinin tefsiri
- Gece yarısı mescitteki konuğa tılsım sesinin gelmesi
- O âşıkın Sadr-ı Cihan’la buluşması
- İnsanın vücudunda, kendi cinsinden başka bir şeyle hapsedilmiş olan unsurların kendi cinslerini çekmeleri
- Canın da ruhlar âlemine çekilmeyi dilemesi, onun da vatanına gitmeyi ve ayağının bağlayan şu cisme ait cüz’ülerden kurtulmayı istemesi
- Allah, kuvvet ve kudretin yalnız kendisinde olduğunu anlatmak için insanların karar verdikleri şeyleri bozar, zıddını meydana getirir. Bazen da kararında azmetsin, yapacağı şeye tamah eylesin diye o kararı bozmaz da sonunda bozar, bu da tembih üstüne tembih olur
- Peygamber aleyhisselâm’ın esirlere bakıp gülerek “Şaşarım bu kavme ki onları cennete zincirlerle, bukağılarla sürüklüyorlar“ demesi
- “Fetih istiyorsanız işte size Fetif” âyetinin tefsiri…
- Mustafa aleyhisselâm’ın “Beni Yunus ibn-i Metta’dan üstün tutmayın“ hadisinin tefsiri
- Peygamber aleyhisselâm’ın onların kınamalarını dırıltılarını duyması
- Azgın, âlemi kahrederken kahrolmuş, üst gelmişken esir düşmüş demektir
- Sivrisineğin Süleyman aleyhisselâm’a gidip rüzgârdan şikâyet ederek hakkını istemesi
- Süleyman aleyhisselâm’ın acıklanan sivrisineğe düşmanını da mahkemeye getirmesini emretmesi
- Sevgilinin, kendine gelsin diye âşıkına iltifat etmesi
- şıkın kendine gelmesi ve sevgiliyi övmeye başlaması sevgilinin şükretmesi
- Uzun bir ayrılığa düşmüş, çok maceralar geçirmiş bir âşıkın hikâyesi
- şıkın mâşukunu bulması, arayan mutlaka bulur, bir zerre miktarı hayırda bulunan, hayrının mükâfatını görür
-
-
CİLT 4
-
- şıkın ,bekçiden kaçıp bilmediği bir bağa girmesi sevgilisini orada bulması ve neşesinden bekçiye hayır duada bulunması, “öyle şeyler oluverir ki siz,onlardan hoşlanmazsınız,halbuki o,sizin için hayırlıdır” âyetini okuması
- Vâza başladı mı zâlimlere,taş yüreklilere ve itikatsızlara dua eden vaiz
- Birisinin İsa aleyhisselâm’dan “ lemde bütün güç şeylerin en gücü nedir?” diye sorması
- Aşığın kötülük etmek istemesi,sevgilinin ona bağırması
- Karısını bir yabancıyla yakalıyan sofi
- Kadının hileye sapıp sevgilisine çarşaf giydirmesi ve Allah’nın “Sizin hileniz pek büyüktür” dediği gibi kocasını kandırmak için bahanelere başvurması
- Kadının,o çeyiz kaydında değil,istediği şey kapalı ve namuslu olmasından ibaret demesi,sofinin de bunu gizli tut demesi
- Allah’ya “duyar, görür” demekteki maksat
- Dünya külhana benzer, takva da hamama
- Güzel koku satanların pazarında güzel kokularla mis kokusundan bayılan ve hasta düşen derici
- Tabağın kardeşinin,tabağı gizlice fışkı kokusuyla tedavisi
- Aşığın hileye sapıp suçuna özür getirmesi ve niyetini gizlemeye savaşması,sevgilinin,bu hileyi de anlaması
- Sevgilinin, âşığın özrünü reddetmesi ve hilesini yüzüne vurması
- Bir Yahudi’nin,Allah yüzünü ulu etsin Ali’ye “Eğer Allah’nın korumasına güveniyorsan kendini bu yapının üstünden at” demesi, Müminler emîri’nin ona cevabı
- Mescid-i Aksa ve keçi boynuzu, Davut aleyhisselâm’ın,Süleyman aleyhisselâm’dan önce o mescidi yapmaya niyetlenmesi
- Mescid-i Aksâ’nın binası
- ”Ümmetim, Nuh gemisine benzer… o gemiye giren kurtuldu, girmeyen boğuldu gitti” hadîsinin tefsîri
- Belkis’in Sebe şehrinden Süleyman aleyhisselâm’a hediye göndermesi
- Allah sırrını kutlasın,Şeyh Abdullah-ı Mağribi’nin kerametleri
- Süleyman aleyhisselâm’ın Belkis’in elçilerini,getirdikleri hediyelerle beraber Belkis’e göndermesi ve Belkis’i güneşe tapmadan vazgeçip Allah’ya inanmaya davet etmesi
- Terazinin dirhemi baş yıkayacak kil olan aktarın kilini,aktar şeker tartarken kil yemeyi âdet edinmiş olan müşterinin gizlice ve hırsızlama çalması
- Süleyman aleyhisselâm’ın elçilerin gönlünü alması,onlara iltifatta bulunması,gönüllerindeki ürkekliği gidermesi ve hediyeleri kabul etmediğinden özür dileyip,kabul etmemesinin sebeplerini anlatması
- Dervişin, şeyhleri rüyâda görüp kazanmaya uğraşmadan ve ibadetten kalmadan helâl bir rızık dilemesi, onlarında onu irşâd etmeleri, dağdaki acı ve ekşi meyvaların, şeyhlerin himmetiyle dervişe tatlı gelmesi
- Dervişin bu parayı şu oduncuya vereyim, çünkü ben şeyhlerin kerametiyle rızık elde ettim demesi, oduncunun, dervişin bu niyetini anlayıp incinmesi
- Süleyman aleyhisselâm’ın, Belkis’in imana gelmesi için elçilerin tez gitmesini emretmesi ve onları teşviki
- Allah sırrını kutlasın,İbrahim Edhemin ülkesinden göçmesindeki sebep ve Horasan saltanatını terk etmesi
- Susuz adamın ceviz ağacına binip silkelemesi ve cevizlerin çukuddaki, erişemediği suya düşmesi, bu suretle suyun sesini duyup onunla zevklenmesi, neşelenmesi
- Süleyman aleyhisselam’ın, Belkis’e şirkte ısrar etme, imana gelmeyi geciktirme diye tehdit ederek haber göndermesi
- Süleyman aleyhisselâm’ın, benim senin imana gelmeni istemem;ancak Allah rızası içindi; ne nefsinde,ne güzelliğinde,ne de saltanatında bir zerre garezim yok. Allah nuruyla gözüm açılsın,sen de görürsün demesi
- Allah sırrını kutlasın, İbrahim Edhem’in arta kalan hikâyesi
- Sebe’nin ehlinin geri kalan hikayesi, Süleyman aleyhisselâm’ın Belkıs’ı ve kavmini doğru yola getirmesi,her birinin haline göre din ve gönül müşküllerini halletmesi,her cins kuşun,kendi cinsinden olan kuşu,o kuşun ötüşüyle,o kuşun yiyeceği şeylerle avlaması
- Belkıs’ın saltanattan kurtuluşu,iman şevkiyle mest oluşu,memleketinden hareket esnasında tahtından başka her şeyden vaz geçişi
- Süleyman aleyhisselâm’ın Belkıs’ın tahtını Sebe’den getirtmeye bir çare bulması
- Halime’nin Mustafa aleyhisselâm’ı sütten kesince kaybetmesi ve putlardan yardım istemesi,putların titreyip secdeye kapanmaları, Mustafa sallallahu aleyhi vesellem’in ululuğuna şahadet etmeleri
- Halime’yi, yardım istemek üzere putlara götüren ihtiyar Arap
- Mustafa’nın ceddi Abdülmuttalib’in Halime’nin Muhammed aleyhisselâm’ı kaybettiğini, şehrin etrafında dönüp dolaşarak aradığını ve Kâbe’de ağlayıp sızladığını, Allah’dan Muhammed aleyhisselâm’ı bulmayı niyaz ettiğini duyması
- Abdülmuttalib’in, Muhammed aleyhisselâm nerede onu bildir de bulayım diye niyaz etmesi, Kâbe içinden ses gelip yerinin bildirilmesi
- Belkıs’ı rahmete çağırma hikâyesinin arta kalanı
- İnsanın dünyaya kâni olup hırsla dünyayı dilemesi ve kendi cinsinden olan ruhaniler “Ne olurdu, kavmimiz halimizi bilse” diye bağırıp dururken onların devletinden gafil olması
- Süleyman aleyhisselâm’ın Allah’nın bildiği hikmetler yüzünden Mescid-i Aksâ’yı yapması ve apaçık olarak melekler’e cin, şeytan ve insanların yardım etmeleri
- Şaire Padişahın ihsanı, Ebülhasan adındaki vezirin o ihsanı arttırması
- O şairin birkaç yıl sonra yine aynı ihsanlara nail olmak ümidiyle tekrar gelmesi, padişâhın, âdeti veçhile bin dinar verilmesini emretmesi, yine adı Ebülhasan olan yeni vezirin, birçok masraflarımız var, hazine boş, ben onu, bu ihsanın onda biriyle bile hoşnud ederim demesi
- Bu alçak vezirin, padişahın adamlığını bozma hususundaki kötü reyi Firavun’un kabiliyetini bozan veziri Haman’ın rey ve tedbirine benzer
- Devin, Süleyman aleyhisselâm’ın makamına geçip oturması ve Süleyman aleyhisselâm işlerine benzer işler yapması, her ikisi arasında görünüp duran fark ve devin, kendisine Davut oğlu Süleyman adını takması
- Süleyman aleyhisselâm’ın,Mescid-i Aksâ bittikten sonra ibadet etmek ve ibadet edenlerle itikâfa girenleri irşat eylemek için her gün mescide gelmesi ve mescidde otlar, kökler bitmesi
- lemde mezar kazıcılık ve mezar yokken Kaabil’in mezar kazıcılığını kargadan öğrenmesi
- Allah rahmetinin eserleri olan çiçeklere, kuşlara bak demeleri
- Mescid-i Aksâ’nın bir bucağında keçi boynuzu bitmesi ve Süleyman aleyhisselâm’ın o otla konuşması, Süleyman’a hasiyetini ve adını söyleyince Süleyman’ın gamlanması
- Yâ eyyühel Müzemmil’in tefsiri
- Mustafa aleyhisselâm “Ulu Allah melekleri yarattı,onlara akıl verdi..hayvanları yarattı, onlara hem akıl verdi hem şehvet. Kimin aklı, şehvetinden üstün olursa meleklerden daha yücedir..kimin şehveti aklından üstünse hayvanlardan aşağıdır” dedi; bu hadisin tefsiri
- “Kalblerinde hastalık olanlara gelince: Kur’an,onların gönüllerindeki pisliği arttırır” ve “Allah,Kur’an daki misallerle çoğunu azdırır,çoğunu da doğru yola götürür” âyetlerinin tefsiri
- Kölenin ücret azlığından şikâyet ederek padişaha yazması
- Hırsızın koca sarıklı bir fakîhin sarığını çalması,fakîhin sarığı aç,bak ne götürdüğünü anla..sonra götür diye bağırması
- Dünyanın dünya ehline hal diliyle,ondan vefa umanlar ve bu tamahta bulunanlara vefasızlığını söyleyerek nasihat vermesi
- “Musa,içinde bir korku duydu..dedik ki: Korkma,sen,ondan yücesin” ayetinin tefsiri
- Dâvaya kalkışan kişiye, dâvadan geçmesi için ısrar ve peygamberlere uymasını emrediş
- Nafaka istemek için kölenin padişaha mektup yazması
- Şerefini korumak için medihlerde bulunan,fakat içinden dert ve elem kokusu duyulan,hırkasının eksikliğinden o şükürlerin lâftan,yalandan ibaret olduğu anlaşılan övücü
- Ebuyezid’in, Hasan Harkani’nin, Allah ruhlarını kutlasın, doğacağını yıllarca önce müjdelemesi..onun suret ve siretine ait nişaneleri birer birer söylemesi ve tarihçilerin, tahkik için bunları yazmaları
- Rasul sallallahu aleyhi vesselem’in “Ben Yemen tarafından Rahman kokusunu almaktayım” demesi
- Sofinin canına,gönlüne gelen Allah yemeğinin eksilmesi
- Kölenin,mektuba padişahtan cevap gelmeyişinden kızıp perişan olması
- Süleyman aleyhisselâm’ın bir kusuru yüzünden rüzgârın ters esmesi
- Allah razı olsun Şeyh Ebulhasan’ın Ebuyezid’in kendisinden ve ahvalinden haber verdiğini duyması
- Kölenin ilk mektuba cevap gelmeyince padişaha başka bir mektup daha yazması
- Bir adamın,birisiyle danışıp görüşmesi, o adamın da ben senin düşmanınm,başkasına danış demesi
- Rasul aleyhisselam’ın,bir savaşta,orduda ihtiyarlar ve savaşta tecrübeliler bulunduğu halde Huzeyil kabîlesinden bir genci emîr yapması
- Birisinin,Peygamber’e Huzeyl kabîlesinden olan genci başbuğ yaptığından dolayı itirazda bulunması
- Mustafa aleyhisselâm’ın itiraz edene cevap vermesi
- Allah sırrını kutlasın, Ebuyezid’in “Kendimi tenzih ederim..şanım,zuhurum ne de uludur”demesi.. dervişlerin itirazı, Bayezid’in onlara sözle değil de hakikati göstererek cevap vermesi
- O boşboğazın Rasul aleyhisselâm huzurunda fasih söz söylemesinin ve çok konuşmasının sebebi
- Rasul aleyhisselâm’ın Huzeyl kabîlesine mensup olan genci ihtiyarlara,tecrübelilere üstün tutup seçmesinde ve başbuğ yapmasındaki sebep
- Tam akılıyla yarı akıllının..tam adamla yarı adamın ve hiçbir şey olmayan mağrur kötü kişinin alâmetleri
- Gölcük,gölcükte balık avlayanlar, birisi akıllı, öbürü yarı akıllı,üçüncüsü de mağrur, aptal, gafil ve değersiz üç balıkla âkıbetleri
- Abdest alanın yıkadığı uzuvlarda dua okunmasının sırrı
- Birisinin abdest bozduktan sonra yıkanırken, temizlenirken okunacak olan “Allah’m,beni tövbe edenlerden ve iyice temizlenenlerden et” duasını okuyacak yerde abdest alırken burna su verildiği sırada okunan “Allah’m sen bana cennet kokusunu koklat” duasını okuması ve duyan bir azizin dayanamaması
- Tutulan kuşun,geçmiş zamana pişman olma, içinde bulunduğun vaktin kıymetini bil, bundan istifadeye çalış,pişmanlıkla vakit geçirme diye nasihati
- O yarı akıllı balığın kurtulmak için bir çare düşünmesi ve kendisini ölü göstermesi
- Vehim aklın zıddır,onunla savaşır durur..ona benzer ama o değildir..akla sahibolan Musa aleyhsselâm’ın vehim sahibi olan Firavun’la soru ve cevabı
- Musa’nın, lanet olasıca Firavun’a cevap vermesi
- Musa aleyhisselâm’ın Firavun’un sırlarını söylemesi, Allah’nın bildiğine inanması, yahut hiç olmazsa galiba biliyor diye şüpheye düşmesi için gaybdan haber vererek gördüğü rüyaları söylemesi
- Musa aleyhîsselâm’ın Firavun’a “Benden bir öğüt kabul et, karşılık olarak dört fazilet kazan” demesi
- Musa aleyhisselâm’ın, Firavun’un îmanına karşılık olan o dört fazileti anlatması
- “Ben gizli bir hazineydim, bilinmeyi diledim” hadisi kutsinin tefsiri
- İnsanın, yaradılışında olan zekâ ve düşüncelerine aldanarak peygamberlerin bilgisi olan gayb bilgisini istememesi
- “Halka, kendi aklınız miktarınca değil, onların akılları miktarınca söz söyleyin ki Allah’ ya ve Peygamber’ ine yalan demesinler” hadisi
- “Saferin çıktığını kim müjdelerse ona cennet müjdesi vereceğim” buyurması
- Firavun’un, Mûsa aleyhisselâm’a inanma hususunda Asiye’ye danışması
- Padişahın doğanıyla kocakarı
- Çocuğu, kayıp oluk üstüne giden ve tehlikeye düşen kadının, Allah yüzünü ululasın, Ali’ye gelerek çare araması
- Firavun’un, Musa aleyhi..selâm’a iman etme hususunda veziri Haman’a danışması
- Allah lanet etsin, Haman’ın sözlerinin bayağılığı
- Musa aleyhisselâm’ın Haman’ın sözlerinin tesiriyle Firavun’un imana gelmesinden ümidini kesmesi
- Arap beylerinin, ülkeyi ve devlet! aramızda bölüşelim de kavga, gürültü kalmasın diye Mustafa aleyhisselâm’ a müracaatları, Mustafa aleyhisselâm’ın “Ben, bu beyliği yapmaya memurum” diye cevap vermesi, iki tarafın da birbirleriyle bahse girişmeleri
- Allah varlığını inkâr eden ve âleme evvel, yok diyen Dehri’ye cevap
- “Gökleri ve yeri ve ikisi arasındakileri hak üzere yarattım” yani onları yalnız görün diye değil,sizin görmediğiniz mâna ve bakî olan bir hikmet için yarattım âyetinin tefsiri
- Allah’nın Musa Aleyhisselâm’a ”Ey Musa,ben yaratıcı Allah,seni seviyorum” diye vahyetmesi
- Padişahın nedime kızması, birisinin şefaat ederek bağışlanmasını, dilemesi, padişahın bu şefaati kabulü, nedimin, neden şefaat ettin diye o adama incinmesi
- Halil’e Cebrail aleyhisselâm’ın “Hacetin var mı? Diye sorması,onun da “Var..var ama senden değil“ diye cevap vermesi
- Musa aleyhisselâm’ın Allah’ya “Neden halkı yarattın,sonrada onları helak adiyorsun?” diye sorması ve Allah’nın cevabı
- Buna dair başka bir misâl
- Padişahın,oğlu için bir yoksul zâhidin kızını seçip almasına harem ehlinin itirazı ve onların bu akrabalıktan utanmaları
- Padişahın oğlunun Kâbil’li büyücüden kurtulması için ettiği duanın kabul edilmesi
- Kıtlık yılında halk açlıktan ölürken müflis ve ayali kalabalık olduğu halde neşeli ve sevinçli olan zâhide; sevinç zamanı değil, yüzlerce baş sağlığı vermek zamanı deyince zâhidin umrumda bile değil demesi
- Uzeyr aleyhisselâm’ın oğullarının,kendisinden babalarının ahvalini sormaları, Uzeyr’in evet gördüm demesi..bazılarının onu tanıyıp kendisinden geçmesi, tanımıyanların da “Bu, bize müjde verdi,ş kendinden geçme de ne oluyor?” demeleri
- ”Ben her gün Allah’ya yetmiş kere istiğfar ederim” hadisinin tefsiri
- Katırın deveye “Ben yol yürürken yüzüstü düşü düşü veriyorum,halbuki sen az düşüyorsun,bu neden diye sorması,devenin cevabı
- Katırın,devenin cevaplarını tasdik edip onun üstünlüğünü ikrar etmesi,ondan yardım dileyip doğru bir yürekle ona sığınması,devenin katıra iltifatı,yol göstermesi ve babacasına, padişahcasına ona yardım etmesi
- Kıpti’nin, Beni İsrail kabîlelerinden birine mensup olan bir adama “Dostluk ve kardeşlik hatırı için kendi niyetine Nil’den bir testi doldur,dudağıma dayada içeyim. Çünkü siz İsrailoğulları,kaplarınızı kendiniz için doldurdunuz mu arı duru su oluyor, biz Kıpti’ler doldurduk mu kan kesiliyor” diye yalvarması
- Kıpti’nin, İsrailoğlundan hayır dua dilemesi, İsrailoğlunun da Kıpti’ye hayır duada bulunması, duasının kerem sahiplerinin kerem sahibi, merhametlilerin merhametlisi Allah tarafından kabul edilmesi
- Zülkarneyn’in Kafdağına gitmesi ve “Ey Kafdağı, bize Allah’nın ululuğundan bahset” demesi, dağın da “Onun ululuğu söze gelmez.. o ululuk karşısında anlayışlar yok olur” diye cevap vermesi, Zülkarneyn’in “Bari hatırında olan ve sence söylemesi kolay bulunan Allah sanatlarından bahset” diye yalvarması
- Cebrail aleyhisselâm’ın kendisini Mustafa sallallahû aleyhi vesellem’e kendi suretiyle göstermesi ve yediyüz kanadından bir tanesi görününce ufku kaplaması ve bütün parlaklığıyle beraber güneşin görünmez bir hale gelmesi
-
-
CİLT 5
-
- KESİLESİ KUŞLAR “Dört kuş al, onları yanına topla” ayetinin tefsiri”
- Allah Rahmet etsin, Mustafa’nın şu “Kafir yedi barsakla yemek yer, inanan bir barsakla” hadisini söylemesindeki sebep
- İBADETLERİN TANIKLIĞI Mustafa aleyhisselam’ın, oda kapısını açması ve konuğun, onu görüp utanmaması, dilediği gibi dışarı çıkması için kendisini gizlemesi
- Mustafa, onun pis yatağını eliyle yıkarken o konuğun geri dönmesi, utanıp elbisesini yırtarak kendisine ve haline ağlamaya başlaması ve bunun sebebi
- Mustafa aleyhisselam’ın, O utangaçlık ve nedametle ağlayıp inliyen, ümitsizlik ateşiyle yanıp kavrulan konuk arabı yatıştırıp ona iltifatta bulunması
- İBADETLERİN TANIKLIĞI
- Suyun bütün pislikleri temizlemesi, ulu Allah’nın da suyu pislikten arıtması, hasılı ulu Allah’nın kötülüklerden arı, noksanlardan münezzeh oluşu
- Suyun bulandıktan sonra ulu Allah’dan yardım dilemesi
- Dışarıdan görünen iş ve sözün içe ve içteki nura tanıklığı
- Mustafa aleyhisselam’ın konuğuna şahadeti arzetmesi
- ÖLÜYÜ DİRİLTEN YEMEK
- Ten ehlinin ruh gıdasını inkar ederek adi yemeğe titremeleri
- Münacat
- Levhi mahfuz ve herkesin, günlük nasibi ne kadarsa o levihten o kadarına akıl erdirmesi, Cebrail aleyhisselam’ın her gün o levihten bir şey anlamasına benzer
- Birbirine aykırı gidişler ve çeşitli didinişler, karanlıkta kıblenin ne tarafta olduğunu arayanların haline ve denizin dibinde inci arayan dalgıçların durumuna benzer
- “Ey hasret, hazır ol o kullara ki” ayetinin tefsiri
- YIRTIK CÜBBE Fereciye önce fereci denmesinin sebebi
- TAVUS KUŞU Tavus kuşunun tabiatı ve İbrahim aleyhisselam’ın onu kesmesindeki sebep
- Onların hilafına olarak akılların, yaradılışta birbirine uygun olmaması
- GÖZYAŞI BEDAVA Köpeği açlıktan ölen ve dağarcığı ekmekle dolu olduğu halde köpeğine bir lokma bile vermeyip de ölümüne ağlıyan, şiirler söyliyen, başına yüzüne vuran Arap
- ”Az kaldı kafirler, gözleriyle seni yere düşüreceklerdi” ayetinin tefsiri
- Peygamber Aleyhisselam’ın “Müslümanlıkta papazlık yoktur” hadisi
- Aşıkın Allah’dan kazandığı sevap da Allah’dır
- Rasul aleyhisselam’ın “Ölümünü ölmeden önce isteyen ölmemiş sayılır. İyiyse iyiliğe ulaşmaya acele eder, kötüyse kötülüğünün azalmasını diler” hadisinin tefsiri
- Padişahın tekrar Eyaz’a, çarıkla pösteki işini açıkça söyle de kapı yoldaşların bundan öğüt alsınlar,çünkü “Din,öğütten ibarettir” demesi
- Ebayezid’in zamanında bir kafire “Müslüman olsana” dedikleri vakit o kafirin bu söze cevap vermesi
- Sesi çirkin müezzinin,kafir ülkesinde ezan okuması ve bir kafirin ona hediye vermesi
- Emîrin, zahidi tedip için şiddetle gitmesi
- Delkak’ın, Seyyid Şah-ı Tirmiz’i mat etmesi
- Mustafa aleyhisselâmın, Cebrail aleyhisselâmın geç görünmesi yüzünden daralıp kendisini Hıra dağından atmaya kalkışması ve Cebrail aleyhisselâmın kendini atma… önünde devletler var diye kendisini göstermesi
- Beyin, o şefaatçilere ve komşulara, neden küstahlık edip testiyi kırdı? Bu hususta şefaat kabul etmem. Onun cezasını vermeye yemin ettim diye cevap vermesi
- Zahidin komşulariyle şefaatçilerinin ikinci defa olarak beyin eline, ayağına kapanarak yalvarmaları
- Beyin tekrar onlara cevap vermesi
- Ahirette dirilik olmasaydı o da leş olurdu. Leşe, ölü olduğundan leş derler, pis kokusundan ve mundarlığından değil
- Padişahın Eyaz’a, halini söyle de müşküle düşenlerle seni kınayanların müşküllerini hallet. Onları bu müşkülde bırakmak erlik değildir diye bir kere daha emretmesi
- Padişahın, Eyaz’a iltifatı
- Bir babanın, kızına “Kendini koru, kocandan gebe kalma” diye tembihte bulunması
- “Eli bağlı bir kâfirin göz süzmesinden kendinden geçiyorsun, elinden hançer düşüyor. Sende bu yürek, bu öt varken sakın sakın, savaşa gelip de rüsvay olma, sen tekkenin mutfağını gözle” diye gazilerin öğüt vermeleri
- Tanrı rahmet etsin, Ayyazi’nin, şehit olma ümidiyle yetmiş kere göğsü açık savaşa girmesi, nihayet küçük savaşta şehit olmadan ümidini kesip büyük savaşa yüz tutması ve halvete girmesi. Bu sırada gazilerin davulunu duyup nefsinin, zincirini sürüyerek savaşa gitmeyi istemesi ve onun bu istek yüzünden nefsini töhmet altına alması
- Bîr adamın, Mısır halifesine kâğıda yapılmış bir cariye resmîni göstermesi, halifenin o resme âşık olarak Musul emîrinin cariyesi olan o kızı alıp getirmek üzere bir beyi Musul’a göndermesi, savaşta bu yüzden birçok adamın ölmesi, birçok yerin yıkılıp gitmesi
- Müslümanların kanları daha fazla dökülmesin diye Musul padişahının, o cariyeyi halifeye bağışlaması
- Başkomutanın, yaptığı cinayetten pişman olarak o halayıkcağıza, bu işi Halifeye söylememesi için ant vermesi
- Ahîreti inkâr edenlerin delilleri ve biz bu âlemden başka âlem görmüyoruz sözünden ibaret olan o delillerin zayıflığı
- Halifenin, buluşmak üzere o güzelin yanına gelmesi
- Cariyeciğin, Halifenin şehvetinin zayıflığını görüp o beyin kuvvetini hatırına getirerek gülmeye başlaması ve Halifenin bu gülüşten bir şey anlaması
- Cariyeceğizin kılıç korkusiyle o sırrı Halifeye açması, Halifenin doğru söyle, bu gülüşün sırrını bildir, yoksa seni öldürürüm demesi
- Padişahın, işi anlayınca o hıyaneti örtüp affetmeyi ve kendisinin, Musul padişahına zulmettiği için “Kim kötülük ederse kendine eder” ve “Şüphe yok, rabbin gözetleme yerindedir, seni görür” âyetleri mucibince bu kötülüğe uğradığını anlayıp intikam almaya kalkışırsa, bu zulüm ve tamahın cezasını çektiği gibi o intikamın cezasına da uğrayacağını kestirerek cariyeyi o beye vermeyi kurması
- Padişahın, divanda bulunanlara bir mücevher gösterip “Bu ne değerde,” diye vezire vermesi, vezirin, mücevherin değerinde ileri gitmesi, padişahın “Kır bu mücevheri” diye emir vermesi üzerine, ben bunu nasıl kırayım, falan filân diye özür getirmesi
- Beylerin, neden bu mücevheri kırdın diye Eyaz’ı kınamaları, onun cevap vermesi
- Padişahın beylerin öldürülmesini emretmesi, Eyaz’ın “Af, daha doğrudur” diye şefaata bulunması
- Firavun, büyücüleri öldüreceği zaman onlar, “Zararı yok.. Biz, Tanrımıza döneriz” dediler, bunun tefsiri
-
-
CİLT 6
-
- Efendinin, karısına “Sabret,köleyi tekdir etme. Ben onu bu tamahtan öyle bir geçiririm ki ne şiş yanar,ne kebap” demesi
- “Savaş ateşini yaktılar mı Allah söndürür” âyetinin herkese ait oluşu
- Bunu anlatan bir hikâye
- Padişahın,Eyaz’ın hareketini beğenmiyen bey-lere onun yüceliğinin rütbesindeki üstünlüğün, maaşındaki fazlalığın sebeplerini, hiçbir delil getiremiyecekleri, hiçbir itirazda bulunamıyacakları bir tarzda bildirip göstermesi
- Beylerin,bu delili cebrice şüphelerle zayıflar-maya savaşmaları,padişahın onlara verdiği cevap
- Mustafa aleyhisselâm “İslâmda rahiplik yoktur” buyurmuştur . Bu esasa göre kuşun, avcıyla konuşup,görüşmesi
- Bir kervancı,hırsızlar,tacirlerin mallarını tamamiyle alıp götürünceye kadar susması, ondan sonra gürültüye kalkışması
- Kuşun,bu tutuluşunu zâhidin hareketine,riya ve hilesine vermesi,zâhidin de cevabı
- Bir âşık,sevgilisinin verdiği söze uyup geleceği yere geldi,fakat gece uzadı,o da beklerken uykusu gelip daldı.Sevgilisi,va’idinde durdu, geldi.Fakat onu uyur görünce cebini cevizle doldurup gitti
- Mahmur Türk beyinin, sabah çağı çalgıcıyı çağırması; ”Ulu Allah’nın dostlarına hazırladığı bir şarap vardır, onu içtiler mi sarhoş olurlar, sarhoş olunca da tertemiz bir hale gelirler..” hadisinin tefsiri
- Bir körün Mustafa aleyhisselâm’ın evine gelmesi , Allah razı olsun , Ayşe’nin körden kaçması, Resûl aleyhisselâm’ın “Neye kaçıyorsun ? O seni görmüyor ki” demesi üzerine Ayşe’nin, Peygambere cevabı
- Peygamberin ”Ölmeden önce ölün” hadîsinin tefsiri
- Şair’in, Halepteki Şiîleri kınayan sözleri
- Birisinin , gece yarısı bir evin kapısı önünde sahur davulu çalması, komşunun “Daha gece yarısı, sahur vakti değil. Bir de bu evde kimse yok, kimin için davul çalıyorsun” demesi, davulcunun cevabı
- Allah razı olsun,Sıddıyk’ın bu vakayı Mustafa aleyhiselâm’a söylemesi, Bilâl’e, kâfirlerin yaptıkları zulümleri ve onun “Ahad ,Ahad” demesi yüzünden daha fazla zulmettiklerini anlatması,onu almak için birbirleriyle danışmaları
- Mustafa aleyhisselâm’ın, Sıddıyk’a -Allah razı olsun- Bilâl’e müşteri olunca mutlaka inatlarından pahalıya satacaklardır,beni de bu fazilette kendine ortak et, vekilim ol, yarı parasını benden al demesi
- Mustafa aleyhisselâm’ın Allah razı olsun Sıddıyk’a “Ben sana beni de ortak et dememiş miydim? Neye yalnız aldın?” Diye darılması onun da özür getirmesi
- Kör de bilir ki bir anası vardır. Fakat o ana nasıldır? Vehmine bile getirmez
- Ev sahibi hadi bakalım şaşkın hadi, biraz daha geri geri git de ananın rahmine gir! Bu sözü anlatan bir hikâye
- Örnek
- Mustafa aleyhisselâm’ın, Hilâl’e geçmiş olsun demek için o beyin ahırına girmesi ve —Allah razı olsun— Hilâl’e iltifatta bulunması
- Bir kocakarı çirkin suratındaki kılları yolar, yüzünü boyar,kızıllaştırırdı ama bir türlü olamazdı
- Bir yoksulun Geylân’lı birisine “Allah seni selâmetle evine barkına kavuştursun” diye dua etmesi
- Kocakarının hikâyesi
- Hekimin iyileşmesinden ümit kestiği hasta
- Hasta hikâyesi
- Sultan Mahmutla Hintli köle
- Yine sofi hikâyesi, sofiyle kadı
- Kadının bundan kızması,sofinin ona sitemde bulunması
- Kadının sofiye cevap vermesi
- Sofinin, kadıdan sorusu
- Kadının sofiye cevabı
- Sofinin, yine kadıya sorması
- Kadının sofiye cevap vermesi ve Türkle terzi hikâyesini örnek getirmesi
- Türk’ün ,terzi benden bir şey çalamaz diye bahse girişmesi
- Terzinin güldürecek şeyler söylemesi,Türk’ün kahkahalarla gülmesi ve küçücük, daracık gözlerinin kapanması,terzinin de bu suretle kumaşı çalmaya fırsat bulması
- Sofinin tekrar sual sorması
- Kadının sofiye cevap vermesi
- Örnek
- Kazanmadan rızık dileyen yoksul hikâyesi
- Yoksulun üstünde “Bir kubbenin yanında dur, yüzünü kıbleye çevir,bir ok at,nereye düşerse orada define vardır” yazılı bir kağıdı ele geçirmesi
- Yoksul ve definenin bulunduğu yer
- Definenin halkın ağzına düşmesi ve padişah tarafından duyulması
- Padişahın, defineyi bulmaktan ümidini kesip aramaktan usanması
- Padişahın,definenin yerini gösteren kâğıdı ”Al,biz bundan vazgeçtik” diye yoksula vermesi
- Allah,sırrını kutlasın Şeyh Hasan-ı Harkani’ye ait hikâye
- Derviş’in Şeyh nerede,onu nerede arayalım diye sorması,Şeyh’in karısının da kötü kötü cevap vermesi
- Kadının küfürde bulunması ve saçma sözler söylemesi üzerine o dervişin kızıp ona ağır sözlerle cevap vermesi
-
Desteklenen Kampanyalar
Watsi
https://watsi.orgWatsi is a global crowdfunding platform for healthcare that enables anyone to donate as little as $5 to directly fund life-changing medical care for people in need. 100% of every donation funds medical care and we are dedicated to complete transparency.
Watsi (watsi.org) is the first global crowdfunding platform for healthcare, enabling anyone to directly fund low-cost, high-impact medical care for people in need. 100% of every donation on Watsi’s platform directly funds medical care for patients, the organization does not take a cut for its operations. Since launching in August of 2012, Watsi has funded medical care for more than 700 people in 16 countries.
Leanpub Önkoşulsuz, Risksiz, %100 Mutluluk Garantilidir
Leanpub'tan yaptığınız alışverişlerde, 60 günlük sürede %100 iade garantisi mevcut, bunun için sadece iki tıklama yeterli. İade talepleri elden işlenmektedir, aktifleşmesi birkaç gün alabilir. Detaylar için (ingilizce) kullanım sözleşmesini okuyunuz.
80% Royalties. Earn $16 on a $20 book.
We pay 80% royalties. That's not a typo: you earn $16 on a $20 sale. If we sell 5000 non-refunded copies of your book or course for $20, you'll earn $80,000.
(Yes, some authors have already earned much more than that on Leanpub.)
In fact, authors have earnedover $13 millionwriting, publishing and selling on Leanpub.
Learn more about writing on Leanpub
Free Updates. DRM Free.
If you buy a Leanpub book, you get free updates for as long as the author updates the book! Many authors use Leanpub to publish their books in-progress, while they are writing them. All readers get free updates, regardless of when they bought the book or how much they paid (including free).
Most Leanpub books are available in PDF (for computers), EPUB (for phones and tablets) and MOBI (for Kindle). The formats that a book includes are shown at the top right corner of this page.
Finally, Leanpub books don't have any DRM copy-protection nonsense, so you can easily read them on any supported device.
Learn more about Leanpub's ebook formats and where to read them
